Podczas spotkania Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z liderami wiejskimi w Kamieniu Śl. w dniu 17 września 2013 r. wojewoda opolski Ryszard Wilczyński poinformował prezydenta o spotkaniu poświęconemu idei utworzenia w Polsce Sieci Najpiękniejszych Wsi, jakie odbędzie się w Kancelarii Prezydenta 3. października. Pomysł stworzenia sieci podchwyciły 42 gminy wiejskie i miejsko-wiejskie skupione w Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi.
Wojewoda w swoim wystąpieniu podkreślił, że to właśnie wieś Kamień Śl. - zasób jej dziedzictwa kulturowego oraz to co oferuje przyjezdnym - stała się inspiracją by stworzyć, wzorem podobnych w Europie, krajową Sieć Najciekawszych Wsi. Podziękował także prezydentowi za życzliwość i wsparcie, jakiego doświadczają orędownicy odnowy wsi i poprosił o dalszy patronat nad tą ideą. Cały tekst wystąpienia wojewody Ryszarda Wilczyńskiego poniżej:
Szanowny Panie Prezydencie
Jesteśmy w Kamieniu Śląskim – szczególnym miejscu dla Opolszczyzny, również pod względem odnowy wsi. To pierwsza polska wieś, która w roku 2000 wzięła udział w Konkursie o Europejską Nagrodę Odnowy Wsi. Tu, po raz pierwszy w Polsce, w roku 2007, odbył się VI z kolei, Europejski Kongres Odnowy Wsi, a w roku 2011 został przyjęty Opolski Dezyderat w sprawie przestrzeni wiejskiej. Dla gminy Gogolin, której Kamień Śląski jest sołectwem, odnowa wsi jest podstawową polityką rozwojową jej obszarów wiejskich. Zasób dziedzictwa kulturowego i to co oferuje przyjezdnym Kamień Śląski stało się inspiracją by stworzyć, wzorem podobnych w Europie, krajową Sieć Najciekawszych Wsi. Ten zamysł podchwyciły 42 gminy wiejskie i miejsko- wiejskie skupione w Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi. Z tym tematem 3 października br. w pałacu prezydenckim odbędzie się ważne spotkanie.
Chcę podziękować za Pana życzliwość, której orędownicy odnowy wsi doświadczają mając Pana wsparcie, by propagować tę na wskroś obywatelską ideę. W ubiegłym roku, w ramach Forum Debaty Publicznej, doceniona została okoliczność XV lecia istnienia odnowy wsi w Polsce, która w sposób pionierski zakiełkowała tu – na Opolszczyźnie. Dziękuję za dostrzeżenie wysiłków liderów społeczności wiejskich, którzy z tej okazji zostali wyróżnieni przez Pana Prezydenta odznaczeniami państwowymi.
Opolski program odnowy wsi jest najdłużej działającym i bodaj największym w kraju regionalnym programem aktywizacji społeczności wiejskich. Bez niego nie byłoby ustawy o funduszu sołeckim. W swej treści jest czymś znacznie głębszym niż tylko aktywizacją. Odnowa wsi to zaplanowany i realizowany przez wspólnotę wiejską proces rozwoju opierający się na lokalnych zasobach i wykorzystujący zewnętrzne wsparcie. Proces ten czerpie energię z zaangażowania obywateli motywowanych odpowiedzialnością za los własnej miejscowości. Odnowa wsi to proces angażujący obywateli. Dzięki temu w staraniach o pomyślną przyszłość waży znacznie więcej niż odgórnie przydzielona dotacja. Oznacza ona zmianę na rzecz wyższej jakości życia, wybór drogi unowocześnienia przez rewitalizację - szanującą dziedzictwo kulturowe, a nie modernizację - unifikującą wszystko według miejskich wzorców. Wieś zmieniając się pozostaje sobą. Chroniąc swą odrębność zachowuje atrakcyjność i zyskuje szansę. Zmiana ta dokonuje się na skutek konsekwentnej realizacji wielu projektów, nawet kilkunastu rocznie. Dlatego proces rozwoju to wiele więcej niż inwestycja zrealizowana z unijnym wsparciem – duża, obiektywnie cenna, lecz pojedyncza i niestety często trafiająca w pustkę braku społecznego zaangażowania, bez którego pozostanie miejscem martwym i kolejnym kłopotem gminy.
W opolskim programie odnowy wsi jest ponad 700 sołectw – 70 proc. ogółu. 600 informuje o swojej działalności. Wartość inicjatyw, których jest ponad 4000 na rok sięga corocznie 30 milionów złotych. To ok. 100 zł na statystycznego mieszkańca, a są wsie, zdolne wypracować nawet 400. Owe 100 zł to 4 x więcej niż przeliczona na głowę wartość unijnego wsparcia z działania odnowa i rozwój wsi PROW dysponującego w skali kraju alokacją 590 milionów euro. Aż 60 proc. sołectw deklaruje, że ich aktywność została wyzwolona uczestnictwem w programie. To proces odnowy wsi powoduje, że wchodzą na ścieżkę rozwoju, dzięki której najsłabsza wieś w gminie staje się najlepszą, a suma uzyskanych korzyści sięga milionów złotych.
Takim przykładem, wręcz symbolicznym, jest Pilszcz w gminie Kietrz tuż przy granicy z Czechami. Wysłani tam moderatorzy tworzenia sołeckiej strategii rozwoju wspominali, że wieś, na skutek wielu zagród w ruinie wyglądała tak jakby dopiero co przeszedł tamtędy front. Jedynie spore drzewa wyrastające na zrujnowanej zabudowie dowodziły, że tak nie jest. 10 lat później, w roku 2007, Pilszcz, jako pierwsza wieś napływowa, zostaje zwycięzcą konkursu Piękna Wieś Opolska. Jest najpiękniejszą wsią Opolszczyzny w świetle jakości procesu rozwoju. W tym roku podobny sukces wsi napływowej stał się udziałem Karłowic w gminie Popielów, gdzie proces odnowy wsi łączy całą społeczność.
Panie Prezydencie
Prosimy o dalszy patronat nad odnową wsi. To dobra inwestycja w Polskę obywatelską, Polskę szans dla mieszkańców wsi zdolnych przyjąć odpowiedzialność za swe miejsce na ziemi.
