W dniach 2-3 czerwca 2022 roku w Gogolinie (woj. opolskie), zwanym miastem „Karolinki i Karliczka”, odbyła się organizowana przez Samorząd Województwa Opolskiego, przy współpracy z gminami opolskimi Stowarzyszenia PSORW, konferencja pt. „25 lat polskiej odnowy wsi, dorobek i wyzwania”.
25 lat temu Ryszard Wilczyński - Poseł na Sejm RP, zainicjował w Polsce i w województwie opolskim Program Odnowy Wsi. Nie bez powodu na miejsce konferencji wybrano Gogolin - Gogoliński samorząd był jednym z pierwszych w kraju, który wdrożył program na gruncie gminnym.
W konferencji uczestniczyli m.in. : Marszałek Województwa Opolskiego Andrzej Buła, Wicemarszałek Województwa Opolskiego Antoni Konopka, naczelnik Wydziału Inwestycji Środowiskowych w Departamencie Wspólnej Polityki Rolnej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Przemysław Saltarski, przedstawiciele Stowarzyszenia PSORW na czele z przewodniczącym Zarządu Markiem Chmielewski, Wójtem Gminy Dzierżoniów, dyrektor Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie dr Ryszard Kamiński, lokalni liderzy, sołtysi a także grono ekspertów z dziedziny odnowi wsi. Uroczystą konferencję poprzedził briefing prasowy z udziałem Ryszarda Wilczyńskiego Posła na Sejm RP, Wicemarszałka Województwa Opolskiego Antoniego Konopki, dyrektora departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego Marcina Oszańca, Przewodniczącego Zarządu Stowarzyszenia PSORW Marka Chmielewskiego oraz Burmistrza Gogolina Joachima Wojtali .
Zebranych gości powitał Marszałek Województwa Opolskiego Andrzej Buła, Burmistrz Gogolina Joachim Wojtala oraz Marek Chmielewski, wójt Gminy Dzierżoniów, przewodniczący Zarządu PSORW.
Burmistrz Gogolina Joachim Wojtala, gospodarz miejsce spotkania, w swoim wystąpieniu, zacytował słowa ks. Janusza Pasierba: „Małe ojczyzny uczą żyć w ojczyznach wielkich, w wielkiej ojczyźnie ludzi. Kto nie broni i nie rozwija tego, co bliskie – trudno uwierzyć, żeby był zdolny do wielkich uczuć w stosunku do tego, co największe w życiu i na świecie“ . Zauważył, że współczesna wieś i dzielnica to miejsce nowoczesne, o wysokim poziomie życia, szerokim dostępie do usług, przy jednoczesnych zachowaniu charakterystycznego dla terenów wiejskich ładu przestrzennego i uszanowaniu tradycji oraz dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Odnowa wsi to polityka mądrego rozwoju - budowanie, pielęgnowanie i pomnażanie dorobku. „Jednak w centrum uwagi jest Człowiek - Mieszkaniec, bo to dla lokalnej społeczności i z jej udziałem działamy!” – powiedział Burmistrz Gogolina. „Cieszę się, że jako samorząd Gminy Gogolin możemy być częścią tego pięknego procesu i dziękuję z całego serca władzom Województwo Opolskie na czele z Marszałkiem Andrzejem Buła, ekspertowi odnowy wsi Ryszardowi Wilczyńskiemu, całemu stowarzyszeniu Polska Sieć Odnowy i Rozwoju Wsi na czele z przewodniczącym Markiem Chmielewskim, a także wszystkim wspierającym i zaangażowanym za możliwość konstruktywnego działaniach na rzecz naszych małych ojczyzn!” - zakończył Burmistrz Gogolina.
Podczas uroczystej konferencji wprowadzenia w tematykę dokonał dr Ryszard Kamiński, dyrektor Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Natomiast o bilansie 25-lecia Odnowy Wsi w Polsce opowiedział Ryszard Wilczyński, Poseł na Sejm RP. Ryszard Wilczyński zauważył, że Odnowa Wsi jest, jak dotąd, najważniejszym wkładem Opolszczyzny w rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Są gminy, które traktują odnowę wsi, jako sposób na rozwój swych społeczności wiejskich – takie gminy zrzesza Stowarzyszenie PSORW. Ryszard Wilczyński opowiedział o początkach programu Odnowa Wsi, kiedy to w latach 1997-2002 pojawia się nowe pojęcie „odnowa wsi”, wg. którego ideą stała się następująca treść: „wieś ma wartość, a odnowiona ma przyszłość, ma pozostać sobą (nie możemy się jej wyrzec, przeciwnie pielęgnujemy dziedzictwo)”.
Poseł Ryszard Wilczyński, zauważył, że na wsi można godnie, satysfakcjonująco żyć, ale potrzeba zaangażowania społeczeństwa i ich pomysłowości. Jedną z pierwszych faz kształtowania programu Odnowy Wsi było: utworzenie grup odnowy wsi, powołanie gminnych koordynatorów programu odnowy wsi, moderatorów, powstanie sołeckich strategii, instrukcji postępowania. Udzielano gminnego i regionalnego wsparcia, a także doprecyzowano formuły pozyskiwania wiedzy, wzorów, wymiany doświadczeń i częściowo rywalizacji (konkursy, nagrody). Wszystko to owocowało szybkim rozwojem programu opolskiego odnowy wsi. W województwie opolskim w programie odnowy wsi ponad 700 sołectw zadeklarowało uczestnictwo w programie, a ponad 600 sprawozdaje wyniki swojego działania. Z biegiem czasu zaczęło narastać krajowe zainteresowanie odnową wsi. W 2009 r. w województwie śląskim, dolnośląskim i w woj. wielkopolskim powstały bliźniacze programy odnowy wsi. Z kolei z niewielkimi programami w ślad opolskiego programu poszły woj. podkarpackie oraz warmińsko-mazurskie. Opolskie sołectwa zaczęły brać udział w konkursach o Europejską Nagrodę Odnowy Wsi, organizowane poprzez Europejskie Stowarzyszenie Rozwoju Obszarów Wiejskich i Odnowy Wsi ARGE.
Wielkim wydarzeniem był organizowany w 2007 r. w Kamieniu Śląskim z okazji 10-lecia odnowy wsi w Polsce VI Europejski Kongres Odnowy Wsi. Z kolei w ramach 15-lecia programu, w 2013 r. zawiązało się porozumienie partnerskie – Polska Sieć Odnowy i Rozwoju Wsi, obecne Stowarzyszenie PSORW. Narastały efekty finansowo-rzeczowe w pełni rozwiniętego programu odnowy wsi. W tym okresie PROW na odnowę wsi oferował średniorocznie ok. 4,16 euro na mieszkańca wsi.
Poseł Ryszard Wilczyński, podsumował iż „odnowa wsi nigdy się nie kończy, a współcześnie rozumiemy ją jako nieustanne kreowanie, stwarzanie wsi na nowo, dokonywanie przeobrażeń – całościowo, w każdym wymiarze: społecznym, środowiskowym, kulturowym, gospodarczym – poprzez rewitalizację, podejście smart village – współczesną wersję w szacie IT lub inne lokalnie zbudowane koncepcje”.
O odnowie wsi w opolskich sołectwach opowiedzieli: Danuta Rudnicka, sołtys sołectwa Pilszcz z gminy Kietrz, Justyna Szmechta, sołtys sołectwa Górki z gminy Prószków oraz Paweł Buczek, sołtys sołectwa Grobniki z gminy Głubczyce.
Także przedstawiciele gmin Stowarzyszenia PSORW opowiedzieli o swoich doświadczeniach w zakresie odnowy wsi: Marek Chmielewski, wójt gminy Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Łukasz Kubiak Burmistrz gminy Krobia (woj. wielkopolskie), Malgorzata Chrapek wójt gminy Wieprz (woj. małopolskie).
W kolejnej części spotkania uczestnicy wzięli udział w wyjazdach studyjnych do: Kamienia Śląskiego z gminy Gogolin, Niezdrowic oraz Olszowej z gminy Ujazd, Kadłuba oraz Grodziska z gminy Strzelce Opolskie oraz Stobrawy i Nowych Siołkowic z gminy Popielów. Każda z tych miejscowości zapisała swoją piękną historię na kartach odnowy wsi opolskiej.
________________________________________________
Wizyta w Kamieniu Śląskim (gmina Gogolin) - "stolicy" Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi,
wsi przynależącej od 2019 r. do Sieci Najciekawszych Wsi w Polsce.
Wizyta w Niezdrowicach, które w 2021 roku otrzymało tytuł Najpiękniejszej Wsi Opolskiej oraz w Olszowej,
słynącej z tradycji układania kwietnych dywanów na Boże Ciało oraz gminy Ujazd.
Wizyta w Kadłubie oraz Grodzisku z gminy Strzelce Opolskie. Sołectwo Kadłub jest wielokrotnym laureatem konkursu „Piękna Wieś Opolska”. W kategorii „Najpiękniejsza wieś” w 2008 roku zdobyło I miejsce.
Grodzisko przystąpiło do programu Odnowy Wsi w 2007 roku.
Wizyta w Stobrawie i Nowych Siołkowicach z gminy Popielów. Stobrawa przystąpiła do Programu Odnowy Wsi w 2003 roku. W 2021 roku sołectwo Stobrawa zostało wyróżnione w kategorii „Najpiękniejsza wieś” w konkursie „Piękna Wieś Opolska”.
Nowe Siołkowice przystąpiło do Programu Odnowy Wsi w 2007.
________________________________________________
Dziedzictwo”, „Przestrzeń i „Wspólnoty” to tematy trzech paneli warsztatowych, które odbywały się drugiego dnia spotkania w Gogolinie w ramach jubileuszu 25-lecia Programu Odnowy Wsi. Samorządowcy, sołtysi, przewodniczący zarządów dzielnic oraz lokalni liderzy odnowy mogli dowiedzieć się m.in. jak zmienia się wiejski krajobraz pod względem architektonicznym czy przyrodniczym, jakie działania należy podejmować, by rozwój szedł w parze z zachowaniem dziedzictwa kulturowego, a także w jaki sposób aktywizować i integrować lokalną społeczność, czy chronić przestrzeń obszarów wiejskich przed chaosem i negatywnymi przeobrażeniami.
Grupa DZIEDZICTWO prowadzona była przez Iwonę Solisz, dyrektor Muzeum Śląska Opolskiego, mentora grupy, Krystiana Połomskiego z Fundacji Wspomagania Wsi oraz Posła Ryszarda Wilczyńskiego, który opowiedział o Sieci Najciekawszych Wsi oraz projekcie PSORW „Miejsca Ciekawe”).
Grupa PRZESTRZEŃ prowadzona przez prof. dr hab. Inż. Sylwię Straszewską z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz dr hab. inż. arch. Irenę Niedźwiecką – Filipiak, profesor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Mentorem grupy WSPÓLNOTA z kolei był dr Wacław Idziak, przy współpracy z Markiem Chmielewskim wójtem gminy Dzierżoniów oraz Krzysztofem Margolem, prezesem zarządu Nidzickiej Fundacji Rozwoju „Nida”.
________________________________________________
• Program Konferencji.pdf (981,99KB)
