Dane teleadresowe: Urząd Gminy Dzierżoniów ul. Piastowska 1 58-200 Dzierżoniów Tel. 74 83 25 695 www.ug.dzierzoniow.pl
|
Wójt: Marek Chmielewski Członek Prezydium PSORW Położenie:
Liczba ludności: 9 353 |
Gmina Dzierżoniów leży w południowej części województwa dolnośląskiego. Terytorium gminy znajduje się w centralnej części powiatu dzierżoniowskiego. Graniczy ze wszystkimi gminami powiatu, w tym z 2 ponad 30-tysięcznymi miastami: Dzierżoniowem i Bielawą. Gmina ma charakter wiejski. W jej skład wchodzą 23 miejscowości zorganizowane w 15 sołectw. Sołectwa położone na północy gminy leżą w otulinie Ślężańskiego Parku Krajobrazowego, który jest częścią Masywu Ślęży, natomiast sołectwa południowe znajdują się na obszarze Gór Sowich, które są częścią Sudetów Środkowych. Gmina ma powierzchnię 141 km2, a zamieszkuje ją 9300 mieszkańców. Mieszkańcy przybyli na teren gminy po II wojnie światowej z różnych stron, najwięcej z Ukrainy oraz centralnej Polski.
Fot. 1. Kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w Kiełczynie. Wewnątrz znajduje się figura, ktorej odzwierciedlenie stanowi główną część herbu gminy
75% powierzchni gminy stanowią użytki rolne, co wskazuje na rolniczy charakter gminy. Warunki glebowe pozwalają na prowadzenie wysokotowarowej produkcji rolnej.
Przez terem gminy przebiegają 2 drogi wojewódzkie o długości 15,97 km, 71,5 km dróg powiatowych oraz 40 km dróg gminnych. Dostęp do sieci wodociągowej ma 99,85% mieszkańców. Około 30% powierzchni gminy objęte jest zbiorczą siecią kanalizacyjną, natomiast na pozostałym obszarze budowane są przydomowe oczyszczalnie ścieków, przy wsparciu finansowym gminy.
Turystyka rozwija się w oparciu
o stowarzyszenia gmin:
Fot. 2. Pani Edyta Mulka-Gonera – Dolnośląski Wolontariusz Roku 2012 podczas realizacji projektu „Staw pod Złotą Rybką” (Mościsko)
Aktualnie funkcjonuje 5 gospodarstw agroturystycznych, dysponujących kilkudziesięcioma miejscami noclegowymi oraz polem campingowym. Jednostki te zrzeszone są w Stowarzyszeniu Kwaterodawców „Kraina Sudecka”. Atrakcjami turystycznymi są góry położone po obu stronach gminy z siecią szlaków pieszych
i powstających szlaków rowerowych
i narciarskich. Bogaty jest także zasób kulturowy z zabytkami architektury sakralnej oraz zespołami pałacowo-parkowymi
w różnym stanie zachowania.
Mieszkańcy gminy dysponują dobrze rozwiniętą infrastrukturą społeczną. Na terenie gminy znajduje się 12 boisk sportowo-rekreacyjnych, z czego 7 posiada zaplecze sanitarne.
W 11 wsiach znajdują się dobrze wyposażone sale wiejskie. Wszystko to sprzyja budowaniu relacji międzyludzkich, zrzeszaniu się i organizowaniu wielu oddolnych inicjatyw. Aktywnie działa więc 9 stowarzyszeń na rzecz rozwoju wsi, terytorialnie obejmujących 14 sołectw. Ponadto na rzecz mieszkańców pracuje: 8 Ludowych Klubów Sportowych, 7 Kół Gospodyń Wiejskich, 5 jednostek OSP, 6 zespołów muzycznych na czele ze znanym w regionie, bardzo charakterystycznym Zespołem Pieśni i Tańca Górali Czadeckich „POJANA”.
Specyfiką gminy jest ponadprzeciętna aktywność mieszkańców, która powstawała systematycznie od 2007r. przy szerokim wsparciu ze strony gminy. System wsparcia społeczności lokalnych jest skuteczny, trwały, a przede wszystkim skoordynowany. Opiera się instrumentach finansowych jak fundusz sołecki (wprowadzony w 2007r.), dotacje dla organizacji pozarządowych czy dostępne zewnętrzne źródła finansowania, ale także na wsparciu merytorycznym i organizacyjnym (cykliczne narady i spotkania, szkolenia zwiększające potencjał organizacji, wymiana dobrych praktyk, promocja). Gmina i sołectwa są aktywnymi uczestnikami regionalnego programu „Odnowa Dolnośląskiej Wsi”. 14 Grup Odnowy Wsi, z których większość funkcjonuje już jako organizacje pozarządowe, w pełni korzysta z możliwości tego programu. Większość sołectw wypracowało już specyficzne dla siebie cechy, bazujące na posiadanych zasobach, np.:
Pod każdą z tych nazw kryje się wiele działań i praca wielu wspaniałych ludzi. Specyficzne dla gminy jest również to, że mieszkańcy poszczególnych sołectw współpracują ze sobą na wielu płaszczyznach i często wspólnie organizują różne inicjatywy. Organizowane przy udziale gminy spotkania integracyjne i informacyjne dla liderów lokalnych społeczności i pozostałych mieszkańców („Zmagania sołectw”, „Święto Odnowy Wsi”, „I nic nas nie rozłączy…”, „Marcowa Kobieteria”) powodują, że mieszkańcy mają do siebie zaufanie
i chętnie pracują na rzecz całej gminy.
Kluczowe osiągnięcia w dowolnych dziedzinach rozwoju obszarów wiejskich:
Za główne osiągnięcie w sferze społecznej należy uznać stabilny system wsparcia inicjatyw oddolnych oraz wypracowane przez lata partnerskie zasady współpracywładz gminy ze społecznością lokalną. Obowiązywanie tych zasad powoduje, że zamiast roszczeniowego społeczeństwa mamy współgospodarzy terenu, odpowiedzialnych za swoje „małe ojczyzny”. Dla wzmocnienia tej współpracy powołane zostało w 2012 roku„Partnerstwo na rzecz rozwoju gminy Dzierżoniów”, którego założeniem jest rozwiązywanie na płaszczyznach horyzontalnych kluczowych problemów gminy. Partnerami są wszystkie organizacje pozarządowe działające na terenie gminy, Koła Gospodyń Wiejskich oraz instytucje: szkoły gminne, biblioteka publiczna i urząd gminy.
Za osiągnięcia w szeroko rozumianym obszarze odnowy wsi gmina Dzierżoniów i jej mieszkańcy byli wielokrotnie nagradzani:
Fot. 3. Reprezentacja gminy Dzierżoniów i województwa dolnośląskiego odbiera wyróżnienie w konkursie o Europejską Nagrodę Odnowy Wsi
Przedstawicieli gminy spotkało za swoją działalność wiele zaszczytów, m.in.:
Za duże osiągniecie uważamy więc zaawansowany proces budowania społeczeństwa obywatelskiego. Mieszkańcy gminy jako jej współgospodarze mają przygotowanie do planowanego do wprowadzenia w nowym okresie budżetowym UE instrumentu CLLD (Rozwój kierowany przez lokalne społeczności).
Za osiągnięcia służące rozwojowi obszarów wiejskich uznajemy także:
Planowane do wykonania inwestycje:
W najbliższym czasie gmina będzie pracować ze społecznością lokalną nad rozwinięciem lub stworzeniem produktu czy usługi specyficznej dla danej wsi. Elementy specyfiki już istnieją, nie stanowią jednak utrwalonej oferty dla odbiorców zewnętrznych.
Większość NGO prowadzi swoją działalność w ramach działalności statutowej nieodpłatnej, co często ogranicza możliwości. Gmina zamierza prowadzić szkolenia na ten temat oraz inspirować do rozszerzenia form działalności (wymiana doświadczeń, dobra praktyki).
W najbliższym czasie Partnerstwo określi działania priorytetowe, sposób ich realizacji oraz system wsparcia tych działań. Aktualnie tematem wiodącym prac Partnerstwa jest działalność na rzecz osób starszych i wzmacniania więzi międzypokoleniowych.
Dotychczas gmina współpracowała jedynie z Uniwersytetem Przyrodniczym w zakresie zagospodarowania przestrzeni publicznej i planowania rozwoju miejscowości. Aktualnie zamierzamy rozszerzyć tą współpracę w oparciu o Klub Innowatora, który działa przy Uniwersytecie Przyrodniczym i zakłada wykorzystanie zespołów, składających się ze studentów i kadry również innych uczelni (np. do zagospodarowania terenu – absolwenci Akademii Sztuk Pięknych ).
Pomimo ogromnego potencjału mieszkańców oraz bogactwa kulinarnego, wynikającego z wielokulturowości nie ma na terenie gminy sztandarowych produktów lokalnych, rozpoznawanych w regionie. Istniejące produkty znane są jedynie lokalnie ewentualnie prezentowane są na przeglądach kulinarnych. Należy dążyć do tego, aby mieszkańcy mogli produkty sprzedawać i, co oczywiste , zarabiać na tym. Hamulcem są ograniczenia wynikające z aktualnych przepisów prawa, które uniemożliwiają sprzedaż tych produktów na lokalnych czy regionalnych imprezach.
Zadanie będzie realizowane za pośrednictwem stowarzyszeń gmin. W zakresie tras turystycznych istnieje duży, niewykorzystany potencjał.
To niezwykle ważne zadanie dla mieszkańców wsi, służące poprawie jakości życia. To zadanie dotychczas było realizowane bardzo różnymi metodami (mieszkańcy samodzielnie przy finansowym wsparciu funduszu sołeckiego, gmina w partnerstwie
z powiatem przy udziale środków obu samorządów, gmina przy dofinansowaniu z PROW). Potrzeby w zakresie budowy chodników są jednak ogromne dlatego gmina zamierza zintensyfikować te działania.
Zagadnienia i problemy interesujące gminę, jako przedmiot wymiany doświadczeń, poszukiwania nowych rozwiązań