Międzylesie

Gmina Międzylesie, to miejsko-wiejska gmina graniczna (z Republiką Czeską), najdalej wysunięta na południe w powiecie kłodzkim w województwie dolnośląskim z miastem Międzylesie oraz 21 wioskami. Obszar gminy położony jest na wysokości od 368 do 1326   m n.p.m., pomiędzy masywem Gór Bystrzyckich (Czerniec 891 m n.p.m.) od zachodu i Masywem Śnieżnika od wschodu (Mały Śnieżnik 1326 m n.p.m.), z Przełęczą Międzyleską stanowiącą naturalną drogą wyjścia na południe z Kotliny Kłodzkiej  i zajmuje powierzchnię 174 km2. Na przełomie I i II wieku n.e. przez Przełęcz Międzyleską wiódł słynny bursztynowy szlak rzymskich kupców.  Obszar gminy podzielony jest na dwie zlewnie rzek tj. Nysy Kłodzkiej i Łaby. Sieć rzeczna rzeki: Nysa Kłodzka z 15 dopływami i Dzika Orlica z dwoma dopływami. Punktem szczególnym, jedynym w Europie Środkowej, ze względu na fakt, że zbiegają się tu granice zlewisk trzech mórz: Bałtyckiego, Czarnego  i Północnego jest Trójmorski Wierch (1145 m n.p.m.). Gmina leży w strefie klimatów górskich i podgórskich. Na  części powierzchni gminy znajduje się park oraz  otulina Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, utworzonego w 1981 r. Bogactwem gminy są lasy zajmujące ok. 31,2% ogólnej jej powierzchni. Użytki rolne to ok. 67% powierzchni gminy i stanowią bazę produkcyjną dla 2378 gospodarstw, których średnia powierzchnia wynosi ok. 7,71 ha. Działalność rozlicza prowadzona jest  w przeważającej części na potrzeby własne gospodarstw.

Fot. 1. Aktywizacja społeczności lokalnej w Gminie

Za bogactwo naturalne gminy uznaje się zlokalizowane i opisane zasoby surowców naturalnych: kamienie budowlane i drogowe, wapienie, dolomity, margle, piaski, żwiry, pospółki, gliny oraz marmur. Obecnie wydobywany jest tylko piaskowiec  w Długopolu Górnym. Pomniki przyrody ożywionej (8) i  przyrody nieożywionej (3). 27 gatunków roślin chronionych z tego 19 to gatunki objęte ochroną ścisłą, 14 gatunków ssaków chronionych, 114 gatunków ptaków chronionych z tego 108 gniazdujących na terenie gminy, 9 gatunków płazów i gadów chronionych, 4 gatunki ryb i minogów chronionych. Zabytki architektury wpisane do rejestru lub ewidencji zabytków: kościoły (13), cmentarze (1), budynki mieszkalne (14), zespoły pałacowe i zamki (3), dwory (6), kaplice cmentarne (2), młyn (1), plebanie (1), ogrody (1), mosty (1), sukiennice (1), drewniane domki tkaczy (2). Najcenniejszym zabytkiem miasta jest barokowy zamek wzniesiony  w latach 1686-95.

Fot. 2. Zabytkowy kościół pw. św. Michała Archanioła w Kamieńczyku, Gmina Międzylesie

Położenie gminy, uwarunkowania przyrodnicze, gospodarcze i kulturowe czynią z niej gminę o charakterze wybitnie turystyczno-rolniczym, z mocno wyakcentowanym potencjałem i przyjętą funkcją turystyki, jako kierunkiem rozwoju. Elementami nie pozostającymi bez znaczenia, a wręcz determinującymi tak naturalnie ukształtowany i utrzymywany charakter gminy są, przede wszystkim, bogactwo i różnorodność przyrodnicza (bogactwo fauny i flory, warunki klimatyczne, pomniki przyrody, umiejscowienie obszarów chronionych – Otulina Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego, obszary Natura 2000) oraz kulturowe (liczne zabytki architektury i kultury materialnej). Ludność: Według stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku na terenie gminy na stałe zameldowanych było 7.523 osób z czego w mieście 2.771. Średnia gęstość zaludnienia to 39,8 osób/km2. 

Strategiczne dla rozwoju gminy układy komunikacyjne

W osi północ-południe przez gminę przebiegają dwa szlaki komunikacyjne o znaczeniu ponad lokalnym, tj. droga krajowa nr 33 (Kłodzko-Boboszów) oraz linia kolejowa Wrocław-Praga z kolejowym przejściem granicznym w Międzylesiu. Ze względu na przyjęte kierunki rozwoju do istotnych układów komunikacyjnych zaliczone zostały wyznaczone i oznakowane szlaki turystyczne (ok. 21 km), trasy wycieczkowe i rowerowe (ok. 74 km), o zróżnicowanym stopniu trudności prowadzące przez najatrakcyjniejsze miejsca w gminie.  W ramach tras turystycznych usytuowane są miejsca turystycznego przekroczenia granicy  w: Kamieńczyku, Jodłowie i Niemojowie. Zaplecze turystyczne gminy stanowią, poza naturalnymi jej elementami (ukształtowanie, warunki przyrodnicze, klimatyczne) ciągle rozwijana infrastruktura turystyczna, a w tym: punkty widokowe (Trójmorski Wierch, Gniewoszów-Jedlnik, Kamieńczyk, Międzylesie, Różanka), trasy turystyczne  i rowerowe o zróżnicowanej długości i stopniu trudności, bazy turystyczne (Niemojów, Jodłów), 8 punktów gastronomicznych  i noclegowych, 33 gospodarstwa agroturystyczne i obsługi klienta, oferujące nie tylko podstawowe usługi noclegu  i wyżywienia, ale również organizację dedykowanych imprez (szkolenie, imprezy okolicznościowe) i atrakcji związanych  z aktywnym wypoczynkiem (jazda konna, jazda kładami, wędkowanie), dziewięć (9) ogólno dostępnych placów zabaw, w tym 8 na terenach wiejskich) Warunki do aktywnej turystyki z jednej strony oraz do turystyki   o bardziej spokojnej  formie sprawiają, że gmina staje się atrakcyjną dla szerokiej  i wymagającej grupy turystów.

Osiągnięcia kluczowe w różnych dziedzinach rozwoju obszarów wiejskich

W zakresie inwestycyjnym:
1. Budowa wodociągu wiejskiego Goworów-Michałowice-Gajnik, na długości 6,333 km, 
w latach 2010-2011 z PROW (finansowanie: środki własne i UE)
2. Odbudowa ujęć wody dla wsi Goworów 
i Długopole Górne, 2012 r. (środki: budżet państwa-usuwanie szkód powodzionych)
3. Remont Miejsko - Gminnego Ośrodka Kultury w Międzylesiu (2012 r.) i Domaszkowie (2009-2010 r.) środki PROW
4. Urządzenie placów zabaw dla dzieci w 9-ciu  miejscowościach, z wykorzystaniem wsparcia finansowego z Urzędu Marszałkowskiego-Odnowa Dolnośląskiej Wsi ( 2009-2011)
5. Budowa parkingu w Międzylesiu na 50 stanowisk ( 2006 r.) środki EFROW
6. Remont stadionu sportowego 
w Międzylesiu oraz boiska do piłki nożnej 
w Domaszkowie; konserwacja małej architektury w mieście Międzylesie ( 2011 r.) środki PROW  poprzez Kłodzką Wstęgę Sudetów
7. Trwający remont i modernizacja basenu – kąpieliska w Międzylesiu (RPO Województwa Dolnośląskiego)
8. Wsparcie wiejskich inicjatyw w zakresie poprawy ilości i jakości infrastruktury (budowa, doposażenie świetlic wiejskich, placów rekreacyjnych, remiz OSP itp.) 
w ramach środków funduszu sołeckiego. Środki wydatkowane z budżetu za 3 lata – 574.318 zł.

Aktywizacja lokalnych społeczności oraz wspieranie lokalnych inicjatyw i ich społeczności

1. Gmina Międzylesie w roku 2004 jako pierwsza w województwie dolnośląskim wdrożyła na swoim terenie lokalny program PAOW  (Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich), którego celem było wspieranie ze środków budżetu gminy (w formie grantów) lokalnych inicjatyw oraz kreowanie aktywności lokalnych społeczności (organizacja imprez integracyjnych, doradztwo, promowanie wzorców). Na program PAOW od początku istnienia do chwili obecnej, z budżetu gminy wydatkowano 109.770 zł - 28,2% ogólnej wartości projektów realizowanych, przy udziale własnym społeczności lokalnych wynoszącej 279.312 zł. Dzięki temu programowi niejedna świetlica otrzymała doposażenie, w wielu z nich rozpoczęto remonty, a lokalne imprezy integrujące uzyskało wsparcie. PAOW stał się po kilku latach wzorcem dla podobnego programu realizowanego przez powiat kłodzki.
2. Kultywowane przy wsparciu gminy oraz inicjowane i organizowane przez nią nowe imprezy integrujące społeczność lokalną angażujące aktywną część mieszkańców, a w tym: „Gminne Dożynki”, „Zawody Sportowo-Pożarnicze”, „Dni Międzylesia”, „Międzyleskie Kolędowania”, „Grillowanie Pod Trójmorskim Wierchem”, „Tradycje Wielkanocne”, „Spotkania opłatkowe”, „Międzyleska choinka”, konkursy: „Wiejska choinka”, „Jaki mój dom, taka moja gmina”, „Centra wsi”, „Najładniejsza wiata przystankowa”, „Festiwal Róż” w Różance.
3. Zainicjowanie powstania i wspieranie lokalnych zespołów śpiewaczych: „Długopolanie” z Długopola Górnego, „Oset”
z Goworowa, „Gaj” z Gajnika”, „Trzy świerki” 
z Lesicy, „Boboszowianie” z Boboszowa, „Międzylesianie” z Międzylesia, „Domaszkowianie” z Domaszkowa, „Róża” 
z Różanki – zwycięzca Dolnośląskiej Listy Przebojów Ludowych Radia Wrocław w 2007 roku oraz Orkiestry Dętej OSP z Międzylesia. Zespoły i orkiestra systematycznie spotykają się na organizowanych przez gminę imprezach oraz występują poza jej granicami będąc jej wizytówką – „promotorem i ambasadorem lokalnych tradycji śpiewaczych”,
4. Wspieranie i aktywizowanie innych grup zaangażowanych społecznie, a w tym grup emeryckich, hobbystów (hodowcy gołębi, wędkarze, pszczelarze),
5. Wspieranie zinstytucjonalizowanych grup społeczeństwa gminy – szkoły (organizacja konkursów i zawodów, wspieranie uczniowskich inicjatyw, organizacja letniego wypoczynku), przedszkola, OSP, kluby sportowe, stowarzyszenia lokalne, ZHP.
6. Gmina – jako jeden z partnerów Fundacji Kłodzka  Wstęga Sudetów, której głównym celem jest pomoc w aktywizacji obszarów wiejskich i wdrażaniu Lokalnych Strategii Rozwoju
7. Od marca  2009 r. gmina uczestniczy 
w Regionalnym Programie Odnowy Wsi 
w Województwie Dolnośląskim Odnowie Dolnośląskiej, do którego formalnie przystąpiło 9 sołectw. Osiągnięcia: 2012 r. 
I miejsce wieś Smreczyna w kategorii 
„Najlepsze przedsięwzięcie odnowy wsi”; 
I miejsce wieś Goworów w kategorii „Najpiękniejsza zagroda wiejska” oraz dwa wyróżnienia dla wsi Goworów i Różanki.
8. Kreowanie warunków i organizacja spotkań społeczności lokalnych w ramach współpracy polsko-czeskiej, w zakresie wzajemnego poznawania się (np. emeryci, uczniowie, OSP), a w tym cyklicznej imprezy „Zderzenia Kulturalne Pogranicza Polsko-Czeskiego”, współfinansowane ze środków unijnych.

Zamierzenia gminy:

1. Kontynuacja wodociągowania wsi oraz kanalizacji wsi (17).
2. Budowa/odbudowa dróg gminnych oraz wewnętrznych.
3. Współpraca z organizacjami działającymi na rzecz wsi, z jednostkami pomocniczymi (sołectwami).
4. Walka z wykluczeniem internetowym.
5.Konsolidacja społeczności wiejskich poprzez kontynuację dotychczasowych i organizowanie nowych dedykowanych tematycznie konkursów.
6. Doposażenia szkół.
7. Prowadzenie zajęć z wykorzystaniem dziedzin historii, wos, o tradycji i historii regionu.
8. Praca nad rozbudową infrastruktury wiejskiej: świetlice jako miejsce zebrań/spotkań; tereny sportu i rekreacji.
9. Budowa infrastruktury technicznej dla działań społecznych.
10. Budowanie większej odpowiedzialności społeczności lokalnych za otaczająca przestrzeń, utworzoną lub tworzącą się infrastrukturę wiejską, która  wymaga bieżącego utrzymania, a która jest wspólnym dobrem.

Zagadnienia i problemy interesujące gminę, jako przedmiot wymiany doświadczeń, poszukiwania nowych rozwiązań:

1. Nowe formy aktywizacji lokalnych społeczności w kontekście zrównoważonego rozwoju głównie obszarów wiejskich, w celu utrzymania już osiągniętej aktywności 
i pobudzenie nowych jej obszarów.
2. Międzygminna współpraca w zakresie budowania szerszej niż lokalna płaszczyzny integracji społecznej, kulturalnej 
i gospodarczej, w celu wypracowania, skuteczniejszych i efektywniejszych narzędzi oraz metod wsparcia lokalnych aktywności.
3. Współpraca z miastami zaprzyjaźnionymi: Dolsk (woj. wielkopolskie) Lohne (Niemcy), Kraliki (Czechy), ze szczególnym uwzględnieniem wymiany młodzieży, wspólnych zawodów, spotkań pomiędzy strażakami, szkołami, zespołami, organizacjami sportowymi, w celu wymiany doświadczeń oraz poszukiwań nowych możliwości wspierania aktywności społeczności lokalnych.
4. Poszukiwanie możliwości zaliczkowania pozyskiwanych środków finansowych w taki sposób, aby wkład własny był minimalny, bądź sprowadzany do pracy własnej.
5. Imprezy integracyjne, produkt lokalny, rękodzieło, twórczość ludowa i artystyczna w kontekście wsparcia tej działalności, umożliwiającej kultywowanie i przekazywanie lokalnych tradycji.
6. Dostarczanie internetuw tereny górskie, które nie są objęte sygnałem.
7. Rozwój narzędzi i metod służących pomiarowi, koordynacji, planowaniu działań na rzecz rozwoju lokalnych społeczności 
i warunków ich życia w celu poprawy efektywności  już podejmowanych działań oraz planowaniu nowych i skuteczniejszych.

O Burmistrzu:

Tomasz Korczak, pięćdziesięciolatek po Uniwersytecie Wrocławskim – mgr prawa, skończone pedagogiczne studium historii, posiadł też wiedzę z zakresu zarządzania w bankowości. 
W swoim dotychczasowym życiu zawodowym był – jak wspominają Jego byli uczniowie -  doskonałym nauczycielem historii w międzyleskiej szkole, a w latach 1990 do 1998 pełnił odpowiedzialną funkcję z-cy kierownika Urzędu Rejonowego Rządowej Administracji Ogólnej w Bystrzycy Kłodzkiej.
Od wygrania w roku 1998 wyborów  samorządowych sprawuje w Międzylesiu urząd burmistrza. Typowy humanista, z szerokimi zainteresowaniami, ale zdecydowaną Jego miłością jest historia, z której dzięki ogromnej wiedzy i fotograficznej pamięci potrafi czerpać „pełnymi garściami”, zawsze odnajdując w przeszłości odniesienia do teraźniejszości, co pozwala Mu na unikanie błędów popełnianych przez większość. Kłóci się nieco 
z  humanistycznymi „ciągotami” Jego opanowanie, i – nie ma w tym błędu – zimna, analityczna kalkulacja, którą od wielu już lat stosuje z pożytkiem dla zarządzanej przez siebie gminy.

Lubi zwierzęta, ale bez przesady, ma jednak takie, z którymi „dogaduje” się doskonale! Są to pszczoły. Druga po historii miłość burmistrza Tomasza Korczaka. Dzięki wzajemnie doskonałym stosunkom, potrafi od swoich ulubionych zwierzątek uzyskać prawdziwy, aromatyczny miód, który w większości rozdaje wśród przyjaciół i potrzebujących. Rodzinnie spełniony. Ma żonę pracującą w Zespole Szkół w Międzylesiu i dwie córki, które „obdarowały” Go trójką wnucząt.

Powrót do poprzedniej strony »